ภาวะน้ำตาไหลมากกว่าปกติ (Epiphora)

(Excessive tear production in dogs and cats)

        ภาวะน้ำตาไหลมากกว่าปกติในสัตว์เลี้ยง จะทำให้เกิดการเปียกของขนบริเวณใบหน้าเป็นระยะเวลานานซึ่งอาจ ส่งผลให้เกิดโรคผิวหนัง หรือส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนสีของขนบริเวณ หัวตาเป็นสีน้ำตาลแดง ซึ่งจะพบได้ชัดเจนในน้องหมาหรือน้องแมวที่มีขนสีอ่อนหรือสีขาว

สาเหตุ:

1.  ปัญหาจากการผลิตน้ำตามากกว่าปกติจากความระคายเคือง ซึ่งอาจเกิด

• จากโครงสร้างที่ผิดปกติเช่น ขนที่ขึ้นผิดที่ (Ectopic cilia)
• ภาวะการติดเชื้อของตา เช่นการติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจในแมว (Feline upper respiratory disease)
• การผิดรูปของหนังตา เช่นม้วนเข้า
• เนื้องอกหรือมะเร็งบริเวณหนังตา
• ภาวะตาแห้ง
• ภาวะที่กระจกตามีแผล (Corneal ulcer)

     เนื่องจากน้ำตามีหน้าที่หลักในการชะล้างสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามา โดยอาจพบว่ามีภาวะของน้ำตาไหลมากกว่าปกติร่วมกับการใช้ขาหน้าเกาหรือถูไถตากับพื้นหรือกรง

2. ปัญหาจากช่องทางระบายน้ำตามีความผิดปกติ เช่นมีการอุดตันของช่องระบายน้ำตา หรือทางระบายน้ำตาแต่กำเนิด หรือจากการอักเสบของตา

 Picture 1 : ภาพวาดแสดงลักษณะของ ช่องระบายน้ำตา โดยปกติจะมีช่องเปิด ช่องด้านบนและด้านล่างบริเวณหัวตา

สายพันธุ์ที่พบบ่อยและปัจจัยโน้มนำ : ไม่มีรูเปิดท่อน้ำตามาแต่กำเนิด มักพบในสุนัขพันธุ์ Golden Retriever, American Cocker Spaniel ท่อระบายน้ำตาเฉื่อย มักพบในสุนัขพันธุ์ Poodle, Bichon, Maltese และแมวพันธุ์ Persian

การตรวจวินิจฉัย :

• ตรวจตาตามปกติเพื่อหาสาเหตุ ร่วมกับการใช้อุปกรณ์ขยายภาพในการส่องตรวจเพื่อดูขนตาที่ขึ้นผิดที่ หรือเพื่อดูสิ่งแปลกปลอมที่เข้าไปก่อความระคายเคือง
• วัดปริมาณน้ำตาที่ไหลใน 1 นาที ถ้ามากกว่า 25 mm/นาที จะแปลได้ว่าเป็นภาวะการผลิตน้ำตาที่มากกว่าปกติ
• ย้อมสีกระจกตา (Fluorescine) เพื่อตรวจดูภาวะการมีแผลที่กระจกตา และเพื่อตรวจสอบการระบายน้ำตาออกสู่ทางระบายน้ำตาตามปกติ เพราะปกติแล้วทางระบายน้ำตา จากลูกตาจะมีทางเชื่อมกับช่องจมูก

การรักษา :

หาสาเหตุและทำการแก้ไขที่สาเหตุ

• กำจัดสาเหตุที่ทำให้เกิดความระคายเคือง เช่น ล้างตาเพื่อนำสิ่งแปลกปลอมที่เข้าตาออก ถอนขนที่ขึ้นผิดที่บริเวณหนังตา
• การรักษาทางยา ในการลดการอักเสบ ระคายเคือง หากมีลักษณะของการติดเชื้อของตา อาจต้องใช้ยาคุมการติดเชื้อร่วมด้วย
• การผ่าตัดแก้ไขในภาวะของการม้วนหรือผิดรูปของหนังตา หรือเนื้องอกของหนังตา ผ่าตัดแก้ไขเพื่อเปิดรูระบายน้ำตา หรือขยายรูระบายน้ำตาให้มีขนาดใหญ่ขึ้น